Azerbaycan Karabağ

Azerbaycan Karabağ,  yüzyıllar öncesinden beri çözülemeyen fakat her zaman kanayan bir yara özelliğine sahip olan bir bölge durumundadır. Aslen Azerbaycan toprakları olan dağlık Karabağ bölgesi, Ermenistan ile Azerbaycan arasında kanlı savaşların ve büyük acıların yaşanmasına neden olmuş ve yıllar boyunca çözüme ulaşılamamıştır.

Azerbaycan Karabağ sorunu yüzyıllardır devam etmiş olup 1800’lü yıllarda İran’dan kaçan Ermenilerin bölgeye yerleşmesi ile başlamış ve buraya yerleşen Ermenilerin Sovyet desteğini de arkalarına aldıktan sonra bölgeyi sahiplenmesi ile ayyuka çıkmıştır. Zaman içinde bölgedeki azınlık halinde olan Ermeniler, Sovyet çarlığının desteği ile göçlere devam etmiş ve bölgedeki nüfusun yüzde 75’ini oluşturmasından sonra silahlı çatışmalar meydana gelmeye başlamıştır.

Hocalı Katliamı

1992 yılında başlayan silahlı çatışmalar karşısında tepki göstermeleri Sovyetler tarafından engellenen Azeriler, 1994 yılında gerçekleşen Hocalı Katliamı’nda 600 küsur vatandaşını kaybetmiştir. Tarihe kara bir leke olarak geçen katliamda çoluk çocuk, kadın, yaşlı 600 can verilmiş ve uluslararası arenada bu canların hesabı verilememiştir. Aynı katliamda 500 Azeri sakat bırakılmış ve Azerbaycan 22 milyon dolar maddi zarar uğratılmıştır. Azerbaycan Karabağ bölgesinin halen yüzde 20’si Ermeniler tarafından işgal edilmiş durumdadır. Gerek Azerbaycan’ın dış arenada yeterince söz sahibi olamamış olması gerekse Ermenilerin arkasında bulunan dış güçler dolayısı ile Karabağ sorunu daha uzun yıllar boyunca tam olarak çözülemeyecek gibi görünüyor.

Karabağ, Güney Kafkasya’da uluslararası bir anlaşmazlığın odak noktası haline gelen bir bölgedir. Son yirmi beş yıldır Ermenistan ve Azerbaycan, her iki ülkenin de kendilerine ait olduğunu iddia ettiği topraklar için savaşıyor. Her iki taraf da diğerini insan hakları ihlalleriyle suçladı ve her iki taraf da bölgenin kontrolünü ele geçirmek için güç kullanmakla tehdit etti. Her iki taraf da Karabağ’ın önemini güçlü bir şekilde kavramasına rağmen, bu bölge üzerindeki ihtilaflarını barışçıl bir şekilde çözmenin bir yolunu henüz bulabilmiş değiller.

Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ihtilaf, 1988 yılında Ermeni birliklerinin Azerbaycan bölgesini işgal etmesiyle başladı. Karabağ. İşgal, bölgeyi yaygın şiddet ve terörle istikrarsızlaştırmakla tehdit eden milliyetçi bir liderin ölümüyle başlatıldı. Bu ilk çatışma, her iki tarafta da ağır kayıplar veren tam ölçekli bir savaşa hızla tırmandı. Daha fazla kan dökülmesini önlemek için her iki taraf da uluslararası arabuluculuk aradı. Ancak bu girişimler başarısız oldu çünkü iki taraf da arabulucular tarafından önerilen herhangi bir şartı kabul etmeye istekli değildi. Sonuç olarak, 1994’te iki taraf arasında bir ateşkes üzerinde anlaşmaya varılana kadar savaş hız kesmeden devam etti. Ancak bu ateşkes anlaşmasına rağmen, iki taraf da askeri güçlerini Karabağ’dan çekmedi ve bunun yerine huzursuz bir çıkmazda kaldı. ülkeler, Karabağ üzerindeki toprak anlaşmazlıklarını çözmenin bir yolu olarak uluslararası diplomasiyi kullanmaya çalıştılar. Ancak her iki taraf da uluslararası arabulucuların önerdiği herhangi bir koşuldan taviz vermeye istekli değildi. Sonuç olarak, bu arabuluculuk girişimleri, her iki tarafı da barışa yaklaştırmadan başarısız oldu. Sonuç olarak, her iki ülke de şimdi diğerini Karabağ’ı ilhak etmeye çalışırken uluslararası hukuku ve kararları görmezden gelmekle suçluyor. Ne yazık ki barış çabaları için, her iki taraf da savaşmadan vazgeçemeyecek kadar bu bölgeye yatırım yapıyor.

Karabağ’ın bugün hala tartışmalı bir bölge olarak kalmasının birçok nedeni var. Bölge, Ermenistan’ın başkenti Erivan’ın girişinde stratejik bir konuma sahiptir ve Ermenistan’ın en büyük askeri üslerinden birine ev sahipliği yapmaktadır. Bu, Karabağ’ı düşman kuvvetleri için çekici bir hedef haline getiriyor; dolayısıyla hem Ermenistan hem de Azerbaycan buradaki çıkarlarını korumak için canlarını feda etmeye hazır ve isteklidir. Ek olarak, her iki ülkeden de savaş gazileri artık çatışma sonrası rehabilitasyon rejimlerinin bir parçası olarak Karabat topraklarını işgal ediyor. Bu askerler, herhangi bir ülkenin liderliği Karabağ’a yeni bir kara harekatı zamanının geldiğine karar verirse, beklemede ve saldırmaya hazır durumda.

Uluslararası diplomasi söz konusu olduğunda, Ermenistan ile Azerbaycan arasında ateşkesin ilan edildiği 1994 yılından bu yana pek bir şey değişmedi. yürürlüğe girdi – iki taraf da savaşmadan Karabağ üzerindeki iddialarından vazgeçmek istemiyor. Uzun süredir devam eden bu anlaşmazlığı müzakere ve arabuluculuk yoluyla çözmek için çok sayıda girişim olmasına rağmen, henüz hiçbiri başarılı olmadı. Umarım bir gün bu iki ülke, bu tehlikeli duruma nihayet bir son verebilmek için çatışan çıkarlarından taviz vermeye istekli olurlar.